مطالعه روند تغییرات 30 ساله بار بیماری نارسایی قلبی در منطقه مدیترانه شرقی و انتشار نتایج آن در مجله معتبر Lancet

ضرورت اساسي استفاده از شاخص­های بار بیماری بـراي سنجش سيماي سلامت در كشـورها و در سطح جهان ضروری است. مطالعات بار بیماری­ها علاوه بر فراهم­سازی داده­هایی کاربردی برای سیاست­گذاری نظام سلامت، آغاز بخش جدیدی از مطالعات اپیدمیولوژیک در هر کشور خواهد بود. بنابراین بررسی بار بیماری­ها می­تواند به یکی از اهداف مهم در هر کشوری تبدیل شود.

پژوهشکده قلب و عروق اصفهان افتخار دارد که به عنوان یکی از مراکز همکار با سازمان جهانی بهداشت، به بررسی بار بیماری­های مختلف قلبی- عروقی در منطقه مدیترانه شرقی در همکاری نزدیک با متخصصین مربوط به این حوزه در منطقه  و با مشارکت متخصصین مؤسسه بین المللی بار جهانی بیماری­ها و استفاده از داده­های Global burden of disease (GBD) بپردازد. در این راستا، یکی از پروژه­های انجام شده بررسی وضعیت بار بیماری نارسایی قلبی (Heart failure) در منطقه مدیترانه شرقی است که محققان این پژوهشکده موفق به انتشار نتایج آن در قالب یک مقاله علمی، در یکی از معتبرترین مجلات زیر مجموعه Lancet با ضریب تأثیر 17 شدند. شایان ذکر است در این مقاله علاوه بر اعضای پژوهشکده قلب و عروق (پروفسور نضال صراف زادگان، دکتر داوود شفیعی، دکتر راضیه حسن نژاد و دکتر کامران مهربانی)، تعدادی از متخصصان مطرح از کشورهای مختلف در منطقه مدیترانه شرقی، مؤسسه بین المللی بار جهانی بیماری­ها و نیز تعدادی از متخصصین شایسته در حیطه قلب و عروق از کشور کانادا و استرالیا نیز به صورت فعال همکاری داشتند.

از آنجایی که کشورهای منطقه مدیترانه شرقی در دهه های اخیرمشکلاتی از قبیل جنگ و بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی را تجربه کرده­اند که زیرساخت‌های اساسی کشورها از جمله خدمات بهداشتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این مقاله که بر اساس داده‌های GBD 2019 است، توانست مروری جامع از تغییرات بار و علل زمینه‌ای نارسایی قلبی بین 1990 و 2019 در این منطقه و کشورهای آن ارائه دهد که بر اساس سن، جنس، شاخص جمعیتی- اجتماعی ( Socio-demographic index [SDI]) و شاخص دسترسی و کیفیت مراقبت های بهداشتی (Healthcare Access and Quality [HAQ]) مقایسه شده است.

نتایج این بررسی افزایش در شیوع استاندارد شده سنی و میزان سال­های از دست رفته زندگی بعلت ناتوانی (Years of life lost due to disability [YLD]) در منطقه را طی سال‌های 1990-2019 نشان داد. همچنین هیچ تفاوت قابل توجهی در طیف سبب شناسی نارسایی قلبی در 22 کشور وجود نداشت. به طور کلی، بیماری ایسکمیک قلبی و بیماری فشار خون بالا مهمترین علل نارسایی قلبی در منطقه گزارش شدند. همچنین مشخص شد که بالاترین مقادیر مشاهده شده شاخص HAQ با افزایش SDI افزایش یافته است و تغییرات قابل توجهی با توجه به سطح SDI یا HAQ در کشورها و روند بار بیماری وجود داشت.

بدیهی است آگاهی از بار نارسایی قلبی در منطقه به تصمیم گیرندگان سلامت کمک می­کند که وضعیت را بررسی کرده و در این راستا تلاش ها را برای طراحی و اجرای استراتژی های مقرون به صرفه بر اساس تشخیص زودهنگام و پیشگیری از علل زمینه­ای نارسایی قلبی تقویت کنند تا بار آینده آن در منطقه کاهش یابد. علاوه بر این، این یافته‌ها می‌تواند در اجرای دستورالعمل‌ها در زمینه دسترسی به دارو و خدمات پزشکی، الگوهای بالینی و سیاست‌های بهداشت عمومی هر منطقه جغرافیایی و همچنین مقابله با سایر خطرات تهدیدکننده سلامت عمومی منطقه مانند نابرابری­های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و جنسیتی مفید باشد.

لینک مقاله

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S258953702200517X 

دکتر راضیه حسن نژاد عضو هیات علمی پژوهشکده قلب و عروق